APOD.pl: astronomiczne zdjęcie dnia

Codziennie nowy obraz lub zdjęcie naszego fascynującego Wszechświata
wraz z krótkim objaśnieniem napisanym przez zawodowego astronoma.
Zobacz więcej!

20 listopada 2013
Zobacz opis. Po kliknięciu na obrazek załaduje się wersja
 o największej dostępnej rozdzielczości.

Ciężkie dżety z czarnej dziury w 4U1630 47
Źródło ilustracji: NASA, CXC, M. Weiss

Opis: Skąd biorą się dżety czarnej dziury? Wiele czarnych dziur w systemach gwiazd otacza dysk złożony z gazu i plazmy ściąganych grawitacyjnie z bliskiego towarzysza gwiazdowego w układzie podwójnym. Pewna część tej materii już po zbliżeniu się do powierzchni czarnej dziury jest odrzucana poza system w formie potężnych dżetów wypływających z okolic biegunów obracającej się czarnej dziury. Uzyskane niedawno dowody wskazują na to, że dżety składają się nie tylko z elektronówprotonów, ale także z cięższych pierwiastków, takich jak żelazo czy nikiel. Odkrycie w układzie 4U1630-47 zostało dokonane przy użyciu CSIRO - zwartej sieci radioteleskopów położonej we wschodniej Australii oraz okrążającego Ziemię teleskopu XMM-Newton Europejskiej Agencji Kosmicznej. Układ 4U1630-47 jest przedstawiony powyżej w artystycznej wizji z wielką, błękitną gwiazdą widoczną po prawej stronie i dżetami wyrzucanymi z czarnej dziury wewnątrz dysku akrecyjnego (po lewej). Choć układ 4U1630-47 zawiera prawdopodobnie jedynie niewielką czarną dziurę -- o masie tylko kilka razy większej od Słońca -- implikacje badań są jednak dużo szersze: czarne dziury o większych rozmiarach mogą również wysyłać w kosmos dżety złożone z masywnych jąder atomowych.

Wejdź w nadprzestrzeń: generator losowego APODu
Jutro: szlak Minotaura


< | Archiwum | Lista tematyczna | Szukaj | Kalendarz | RSS | Edukacja | O APOD | Forum | >

Autorzy i wydawcy: Robert Nemiroff (MTU) & Jerry Bonnell (UMCP)
NASA Official: Phillip Newman Specific rights apply.
NASA Web Privacy Policy and Important Notices
A service of: ASD at NASA / GSFC
& Michigan Tech. U.