APOD.pl: astronomiczne zdjęcie dnia
Codziennie nowy obraz lub zdjęcie naszego fascynującego Wszechświata
wraz z krótkim objaśnieniem napisanym przez zawodowego astronoma.
Zobacz więcej!
13 czerwca 2019
Codziennie nowy obraz lub zdjęcie naszego fascynującego Wszechświata
wraz z krótkim objaśnieniem napisanym przez zawodowego astronoma.
Zobacz więcej!
13 czerwca 2019
Opis: M13 uznawana jest (nie)skromnie za Wielką Kulistą Gromadę gwiazd w Herkulesie. Ta kula gwiazd liczy sobie setki do tysięcy poszczególnych składników, które są stłoczone w obszarze o średnicy około 150 lat świetlnych. Całość znajduje się jakieś 25 000 lat świetlnych stąd. Wyraźny, barwny obraz gromady M13 (widocznej tu na górze po lewej) jest dobrze znany wielu amatorom amatorii i patrzenia na niebo przez teleskop. Mimo wszystko wykres dla M13 -- przedstawiający zależność barwa-jasność dla jej gwiazd, sporządzony na bazie tych samych danych i pokazany tu w panelu poniżej i po prawej stronie -- oferuje nam dużo bardziej szczegółowy widok. Znany jest on także jako wykres Hertzsprunga-Russella (HR) i pokazuje jasność poszczególnych gwiazd gromady w funkcji ich wskaźników barwnych. Wskaźnik barwy może być określony dla każdej z gwiazd na drodze odejmowania jej jasności (w magnitudach), mierzonych w różnych pasmach światła, od filtra czerwonego po niebieski (B-R). Błękitne gwiazdy są najgoretsze, a czerwone stosunkowo chłodne, tak więc astronomiczny wskaźnik barw, rozciągający się od bardziej niebieskiego po czerwonawy, odzwierciedla względną skalę temperatur dla: (od lewej) gorących do (po prawej) chłodnych gwiazd. Na takim wykresie dla M13 gwiazdy wyraźnie przynależą do dobrze rozdzielonych grup. Szeroki pas rozciągający się ukośnie od prawego dolnego rogu to tak zwany ciąg główny tej gromady. Ostry zakręt w kierunku prawego górnego rogu podąża za gałęzią czerwonych olbrzymów, podczas gdy niebieskie olbrzymy znajdują się w lewym górnym rogu. Powstałe w tym samym czasie gwiazdy M13 były początkowo rozmieszczone wzdłuż ciągu głównego i według swoich mas, przy czym gwiazdy o niższej masie zlokalizowane były w prawym dolnym rogu. Z czasem gwiazdy o dużych masach ewoluowały i odchodziły od ciągu głównego w stronę czerwonych, a następnie błękitnych olbrzymów -- i jeszcze dalej. W rzeczywistości miejsce na wykresie HR, w którym widoczne jest to odejście od ciągu głównego do gałęzi czerwonych olbrzymów, wskazuje na wiek gromady, który oszacowano na około 12 miliardów lat.
Autorzy i wydawcy:
Robert Nemiroff
(MTU) i
Jerry Bonnell (UMCP)
Przedstawiciel NASA: Phillip Newman,
obowiązują określone prawa.
NASA Web
prywatności sieci NASA oraz ważne uwagi
Serwis prowadzony przez:
ASD at
NASA /
GSFC
oraz Michigan Tech. U.