APOD.pl: Astronomiczne zdjęcie dnia

Codziennie nowy obraz lub zdjęcie naszego fascynującego Wszechświata
wraz z krótkim objaśnieniem napisanym przez zawodowego astronoma.
Zobacz więcej!

27 kwietnia 2006

NGC 4696: Energia z Czarnej Dziury
Źródło obrazu złożonego: X-ray in red - NASA/ CXC/S.Allen (Kavli Inst., Stanford) et al.;
Radio in blue - NRAO/G.Taylor (VLA); Infrared in green - NASA/ESA/W.Harris (McMaster Univ.)

Opis: W wielu kosmicznych zjawiskach materia opadająca na czarną dziurę wyzwala energię, gdy część tej materii wyrzucana jest w postaci dżetów. Okazuje się, że takie "silniki czarnodziurowe" mogą być najwydajniejsze w całym Wszechświecie. Przynajmniej na skalę galaktyczną. To zdjęcie, będące złożeniem paru obrazów składowych, pokazuje przykładową galaktykę eliptyczną, NGC 4696, zasilaną przez czarną dziurę. Ta wielka galaktyka jest najjaśniejszą z gromady galaktyk w gwiazdozbiorze Centaura, oddalonej o mniej więcej 150 milionów lat świetlnych. Badając galaktykę NGC 4696 w promieniowaniu x (kolor czerwony) astronomowie mogą zmierzyć tempo, z jakim wpadająca materia zasila supermasywną czarną dziurę, a następnie porównać z mocą emitowaną w dżetach będących źródłem ogromnych bąbli emitujących fale radiowe. Pokazane tu na niebiesko bąble mają około 10 000 lat świetlnych szerokości. Rezultaty potwierdzają, że taki proces jest dużo bardziej wydajny niż produkowanie energii w reakcjach jądrowych, nie wspominając już o spalaniu paliw kopalnych. Astronomowie zasugerowali również, że w miarę jak czarna dziura wydziela energię i ogrzewa otaczający ją gaz, procesy formowania gwiazd ulegają zatrzymaniu, ograniczając tym samym rozmiar dużych galaktyk takich jak NGC 4696.

Jutro: Malutki bąbel

Autorzy i wydawcy: Robert Nemiroff (MTU) & Jerry Bonnell (USRA)
NASA Web Site Statements, Warnings, and Disclaimers
NASA Official: Jay Norris. Specific rights apply.
A service of: EUD at NASA / GSFC
& Michigan Tech. U.

Tłumaczenie: | | | |